EFN 2A05
Námskeiðið er í boði fyrir nemendur í hefðbundnu frumgreinanámi.
Lýsing
Grunnþekking í efnafræði. Farið í stærðir, mælingar, einingar og marktæka stafi í útreikningum. Farið yfir hvað eru hrein efni, efnablöndur og eiginleikar efna. Uppbygging atóma kennd, rafeindaskipan þeirra ásamt uppbyggingu jóna og sameinda. Farið yfir tákn frumefna og hvernig þau raðast í lotukerfið. Efnatengi skoðuð og kenndur munurinn á jónatengjum og samgildum tengjum í efnaformúlum. Farið í nafnakerfi ólífrænna efnasambanda og yfir algengustu tegundir efnahvarfa og hvernig efnajöfnur eru settar upp og stilltar eftir hlutföllum. Farið í orku efnahvarfa, grundvallaratriði mólreikninga og útreikninga á mólstyrk ásamt þynningu lausna. Farið í gasjöfnuna og eiginleika loftegunda. Áhersla er lögð á dæmareikning og tengingu allra þessara þátta. Nokkrar verklegar æfingar sem tengjast efninu eru framkvæmdar þannig lögð áhersla á verklega þáttinn ásamt skýrslugerð.
Námsmarkmið
Þekking
Nemandinn skal hafa aflað sér þekkingar og skilnings á eftirfarandi sviðum
Stærðir, einingar og marktækir stafir:
- þekkja stærðir, einingar og réttan fjölda marktækra stafa í útreikningum
Eiginleikar efna:
- þekkja hrein efni, efnablöndur, efnaeiginleika og eðliseiginleika
Atóm, jónir og sameindir:
- skilja uppbyggingu atóma, kjarna þeirra og rafeindaskipan
- skilja uppbyggingu jóna, sameinda og rafeindaskipan þeirra
Lotukerfið:
- skilja hvernig frumefni raðast í lotukerfið
Efnatengi og efnajöfnur:
- þekkja jónatengi og samgild tengi
- þekkja algengar tegundir efnahvarfa
- skilja framsetningu efnajafna og stillingu þeirra eftir hlutföllum
Mólútreikningar, mólstyrkur og þynning lausna:
- skilja mólútreikninga, útreikninga á mólstyrk og þynningu lausna
Orka í efnahvörfum:
- skilja muninn á inn- og útvermum efnahvörfum
Gasjafnan og eiginleikar lofttegunda:
- þekkja mælieiningar fyrir þrýsting, rúmmál, hitastig
- þekkja tengsl og notkun mælieininga
- þekkja gasjöfnuna og notkun hennar
Leikni
Nemandinn skal hafa aflað sér þekkingar og skilnings á eftirfarandi sviðum
Stærðir, einingar og marktækir stafir:
- nota stærðir, breyta einingum og nota réttan fjölda af marktækum stöfum í öllum útreikningum
Eiginleikar efna:
- greina efnaeiginleika og kunna að greina á milli hreinna efna og efnablandna.
Atóm, jónir og sameindir:
- finna fjölda öreinda í atómi út frá upplýsingum í lotukerfi og massatölu.
- þekkja jónir og sameindir
Lotukerfið og jónatafla:
- nota lotukerfið og jónatöflu
Efnajöfnur:
- setja upp efnajöfnur og stilla þær eftir hlutföllum
- greina algengustu tegundir efnahvarfa
Mólútreikningar, mólstyrkur og þynning lausna:
- reikna mólmassa efnasambanda og umreikna massa í mól
- reikna mólstyrk lausna
Orka í efnahvörfum:
- skilja muninn á inn- og útvermum efnahvörfum
Gasjafnan og eiginleikar lofttegunda:
- nota réttar mælieiningar í útreikningum fyrir lofttegundir
- nota gasjöfnuna , líka í stilltum efnahvörfum
Verklegar æfingar:
- framkvæma verklegar æfingar og setja niðurstöður fram á skýrsluformi
Hæfni
Nemandinn skal hafa aflað sér þekkingar og skilnings á eftirfarandi sviðum
- átta sig á grundvallaratriðum í efnafræði
- átta sig á hvaða aðferðir eiga við hverju sinni við útreikninga í efnafræði
- lesa efnatákn og setja fram efnajöfnur
- nota og sækja upplýsingar í töflur
- tengja efnafræðina við umhverfi okkar og daglegt líf og skilja mikilvægi hennar í náttúruvísindum
Lesefni
Brown, Lemay, Bursten, Murphy. Chemistry, The Central Science (13. Útgáfa eða nýjasta útgáfan).
Nánari upplýsingar:
Gunnhildur Grétarsdóttir.
Verkefnastjóri frumgreinadeildar Háskólans í Reykjavík. Sími 599 6447.
mailto:frumgreinar@ru.is
